Başvuru Formunun Doldurulması ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Aşağıdaki rehber, AİHM’ye bireysel başvuru formunu eksiksiz ve hatasız doldurmanız için bir yol haritasıdır.
1. Başlamadan Önce: Kontrol Listesi
AİHM’ye başvuruda süre kritik önemdedir: nihai iç hukuk kararının ardından dört ay içinde formun eksiksiz şekilde postaya verilmesi gerekir
İçtüzük md. 47 gereği güncel form kullanılmalı, tüm alanlar eksiksiz doldurulmalı, ıslak imzalar atılmalı ve zorunlu ekler eklenmelidir.
Olayları tarih sırasıyla, net ve öz biçimde aktarmalı; hangi AİHS maddelerinin hangi olgular ve delillerle ihlal edildiğini açıkça göstermelisiniz.
İç hukuk yollarını, kararları ve süreye uygunluğu belirtmeyi; özellikle nihai kararı okunaklı kopyasıyla eklemeyi unutmayın.
İlk başvuruda Türkçe iletişim mümkün olsa da, tebligattan sonra İngilizce/Fransızca gerekebileceğini hesaba katın.
Dosyayı tek ve tam paket olarak gönderin; unutmayın, eksik form süreyi durdurmaz.
2. Formu bölüm bölüm doldurma stratejisi
Başvurucu bilgileri bölümünde kimlik ve iletişim bilgilerini eksiksiz yazın. Vekil/temsilci varsa, vekâlet veya temsil belgesini ıslak imzalı ve tarihli şekilde koyun; e-posta ve telefon bilgilerini mutlaka yazın.
Olayların özeti kısmında bir–iki sayfayı geçmeyen, tarih → olay → sonuç zincirini takip eden, yüklem odaklı kısa cümleler kullanın; yoruma değil, belgeye dayanın ve metin içinde ek numaralarıyla atıf yapın.
İhlal edilen haklar bölümünde her şikâyeti “madde – olgu – neden ihlal” üçlemesiyle anlatın. Örneğin AİHS md. 6 kapsamında, “Tanık X’in dinlenmemesi” olgusundan hareketle, nedenlerinin adil yargılanma standardını zedelediğini kısa ve hedefli bir hukuki gerekçeyle açıklayın; aynı olguyu farklı maddelerde tekrar etmek yerine birbirine atıf yapın.
İç hukuk yolları ve süreler kısmında geçtiğiniz tüm mercileri (ilk derece, istinaf/temyiz, varsa AYM) tarih ve sonuçlarıyla yazın; süre/usul yönünden sorun yoksa belirtin, varsa nedenini açıklayın ve aynı öz şikâyeti ulusal aşamada ileri sürdüğünüzü netleştirin.
Adil tatmin (md. 41) altında manevi ve maddi tazminat ile yargılama giderlerini kalem kalem, makul ve belgeli biçimde talep edin.
Geçici tedbir (Kural 39) gerekiyorsa, acil ve geri dönülmez riski (örneğin sınır dışı) çok kısa, hedefli ve delilli biçimde ayrı bir başlıkta toplayın.
Son olarak imza ve ekler bölümünde ıslak imzaları tamamlayın; eklerinizi “numara + başlık + tarih” düzeninde listeleyen bir indeks sayfası hazırlayın
3. Ekleri düzenlemek: “Mahkeme okur gibi” hazırlayın
Yalnızca ilgili belgeleri ekleyin ve bunların tamamının okunaklı olduğundan emin olun. Çok sayfalı kararların son sayfaları, mühür ve imza kısımları dahil eksiksiz bulunmalıdır. Her ekin sağ üst köşesinde ek numarası yer alsın ve metin içinde “(bkz. Ek-07)” gibi açık atıflarla bu belgeleri işaretleyin. Yabancı dildeki belgeler için, zorunlu olmadığı sürece tam çeviri yerine kısa bir çeviri özeti eklemek çoğu zaman yeterlidir ve dosyanın akışını hızlandırır.
4. Dil ve üslup: net, kısa, ikna edici
Anlatımda olgu → ihlâl → dayanak sırasını bozmayın.
Aşırı saldırgan veya suçlayıcı bir dilden kaçının; bu, “hakkın kötüye kullanımı” riskini artırabilir.
İçtihat atfı yapacaksanız, yalnızca gerekli olanı kısaca belirtin; paragraf yığınlarından kaçının.
Paragrafları kısa tutup alt başlıklarla düzenli bir akış kurmanız, değerlendiricinin işini kolaylaştırır.
5. Altın kurallar: Etkili noktalar
Daima güncel formu kullanın ve PDF’nin yapısını değiştirmeyin.
- Her bölümün tek amacı, karar vericinin işini kolaylaştırmak olmalıdır.
- Bir şikâyeti küçük bir argüman seti halinde (madde–olgu–ihlal) sunun ve her iddianızı belgeyle destekleyin; “söz var, belge yok” yaklaşımından kaçının.
- Tarihleri net yazın; “yakın zamanda” yerine “12.07.2024” gibi kesin ifadeler kullanın.
- Ekleri indeksleyin ve metinde ek numaralarıyla atıf yapın.
- Literatürü kopyalamak yerine içtihadı olgunuza uygulayın.
- AİHM’in “dördüncü derece” denetimi yapmadığını hatırlayarak, delil değerlendirmesini tartışmaktan çok Sözleşme standardına odaklanın.
- Acil durumlar için Kural 39’u ayrı ve delilli anlatın.
- Dosyayı göndermeden önce mutlaka bağımsız bir “son okuma”dan geçirin.
6. Örnek mikro-şablon: nasıl görünmeli?
Kısa bir kronoloji kurun: örneğin;
“14.02.2023’te X oldu (Ek-01); 30.06.2023’te Y işlemi gerçekleşti (Ek-02); 12.03.2025’te Yargıtay/Danıştay/AYM şu nihai kararı verdi (Ek-05).”
Ardından Şikâyet 1 – AİHS md. 6/1 başlığı altında,
“Tanık X’in dinlenmesi talebimiz gerekçesiz reddedildi (Ek-03)” gibi olguyu özetleyin; bunun neden adil yargılanma standardını zedelediğini bir-iki cümlelik hukuki açıklamayla gösterin ve varsa ilgili içtihada kısa bir atıf yapın.
İç hukuk yolları bölümünde ilk derece, istinaf/temyiz ve AYM süreçlerini tarihler ve dosya numaralarıyla kaydedin; aynı öz şikâyetlerin ulusal aşamada ileri sürüldüğünü belirtin (örn. istinaf dilekçesi, Ek-04).
Talepler kısmında manevi tazminat tutarını ve yargılama giderlerini makbuzlarıyla birlikte gerekçelendirin (Ek-08/09).
7. Gönderim ve takip
Başvuruyu tek seferde ve eksiksiz göndermek esastır; eksik paketler süreyi durdurmaz ve kabul edilebilirliği tehlikeye atabilir.
Dosyanız kayda alındığında bir referans numarası verilebilir; sonraki yazışmalar Mahkeme yönlendirmesiyle eComms üzerinden yürütülebilir.
Adres, posta ve teknik ayrıntılar zaman içinde değişebileceği için, göndermeden hemen önce Mahkeme’nin resmî sitesindeki güncel talimatları mutlaka kontrol edin.
8. Küçük notlar
Gerekiyorsa anonimlik/kimlik gizleme talebinizin sebeplerini kısa ve somut biçimde açıklayın.
Taradığınız PDF’lerin okunaklı ve düz olduğundan, sayfa numarası ve varsa başvuru kodunun her sayfada yer aldığından emin olun.
Başvurudan sonra ortaya çıkan yeni gelişmeleri gecikmeden Mahkeme’ye bildirin; süreç şeffaf ve güncel tutulmalıdır.
Gönderim öncesi son bakış
Paketi kapatmadan önce, güncel formun tüm bölümlerinin tamamlandığını ve ıslak imzaların atıldığını kontrol edin.
Nihai iç hukuk kararının tam ve okunaklı kopyası eklendi mi, ekler numaralı ve indeksli mi, metin içi atıflar doğru mu, kronoloji bir-iki sayfada derli toplu mu?
Dört aylık süre içinde postaya verme hazırlığınız tamam mı; talepleriniz makul ve belgeli mi; gerekiyorsa Kural 39 talebi ayrı ve delilli mi?
Üslubunuz ölçülü mü ve metin son bir bağımsız okumadan geçti mi?
Bu sorulara evet diyebiliyorsanız, dosyanız gönderime hazır demektir.
