Başvuruya Dair Sorular ve Cevaplar

AİHM Başvuru Sürecine İlişkin Temel Bilgilendirme

1. Sözleşme ve Ek Protokollerde Öngörülen Haklar Nelerdir?

Sözleşme ve ek protokoller, bireylere birçok temel hakkı güvence altına alır.
Bu haklar özellikle şunlardır:

Yaşama hakkı,

Özel hukuk ve ceza hukuku alanlarında adil yargılanma hakkı,

Özel hayatın ve aile hayatının korunması hakkı,

İfade özgürlüğü,

Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü,

Etkili başvuru hakkı,

Mülkiyet hakkı (mal varlığına saygı hakkı),

Oy verme ve seçimlere katılma hakkı.

Sözleşme ve Ek Protokollerde Öngörülen Yasaklar Nelerdir?

Bu yasaklar da bireylerin korunmasını amaçlar. Özellikle şunları içerir:

İşkence, insanlık dışı veya aşağılayıcı ceza ya da muamele yasağı,

Yasadışı veya keyfi tutma yasağı,

Hak ve özgürlüklerden yararlanmada ayrımcılık yasağı,

Kişinin kendi ülkesine girişinin engellenememesi ve vatandaşların sınır dışı edilme yasağı,

İdam cezasının yasaklanması,

Yabancıların toplu olarak sınır dışı edilmesi yasağı.

2. Başvurum Hangi Konularla İlgili Olabilir?

Başvurunuz, mutlaka Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde belirtilen haklardan biriyle ilgili olmalıdır.
Bu, çok çeşitli ihlal iddialarını kapsayabilir. Örneğin:

Aile ve özel hayata saygı hakkının ihlali,
İfade ve haberleşme özgürlüğüne getirilen kısıtlamalar,
Toplantı ve gösteri özgürlüğüne müdahaleler,
Sınır dışı edilme veya iade işlemleri,
Mallara el konulması ve kamulaştırma.

AİHM, yalnızca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki ihlalleri inceler. Diğer uluslararası belgelerde (örneğin BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi veya AB Temel Haklar Şartı) düzenlenen hakların ihlali iddiaları Mahkeme’nin yetkisi dışındadır.

3. Mahkeme’ye Nasıl Başvuruda Bulunabilirim?

Başvuru, eksiksiz doldurulmuş ve ıslak imzalı başvuru formunun Mahkeme’ye gönderilmesiyle yapılır.
Form ve ekleri şu adrese postalanmalıdır:

The Registrar
European Court of Human Rights
Council of Europe
67075 Strasbourg Cedex – France

Dil Seçimi

Başvurunuzu Mahkeme’nin resmî dillerinden biri olan İngilizce veya Fransızca,
ya da Sözleşmeci Devletlerden birinin resmî dilinde hazırlayabilirsiniz.

Gönderim Şekli

Başvuru posta yoluyla gönderilmelidir.
Faks yoluyla yapılan gönderimler, sürenin kesilmesini sağlamaz.
Formun aslı dikkate alınır; fotokopi veya e-posta yeterli değildir.
Strazburg’a şahsen gelmenize gerek yoktur. Mahkeme sizi şahsen dinlemez ve bu yolla başvuru süreci hızlanmaz.

Ek Bilgi Talebi

Mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğü sizden ek bilgi, belge veya açıklama talep edebilir.
Formu aldıktan sonra, dikkatlice ve okunaklı biçimde doldurup en kısa sürede gönderiniz.

Başvuru Formu Şunları İçermelidir:

Olayların ve şikâyetlerin özeti,
Sözleşme kapsamında ihlal edildiği ileri sürülen haklar,
Başvurulan ulusal başvuru yolları,
Ulusal makamlarca verilmiş kararların fotokopileri,
Başvurucunun veya temsilcisinin ıslak imzası.

Belgeler iade edilmez. Bu nedenle asıllarını değil sadece fotokopilerini gönderiniz.

Kimlik Gizliliği

Kimliğinizin gizli tutulmasını istiyorsanız, bu talebi gerekçesiyle birlikte Mahkeme’ye derhal iletmelisiniz.
Mahkeme Başkanı, talebinizin uygunluğuna karar verecektir.

Temsilci ile Başvuru

Başvurunun ilk aşamasında bir avukat zorunlu değildir.
Ancak avukat aracılığıyla başvuru yapacaksanız, formda yer alan “Yetki Belgesi” sayfasını doldurup imzalamalısınız.

4. Mahkeme Önündeki Prosedür Nasıl İşler?

Ön İnceleme (Kabul Edilebilirlik):

Mahkeme, öncelikle başvurunuzun kabul edilebilir olup olmadığını inceler. Eğer Sözleşme’de belirtilen şartları taşımıyorsa, başvurunuz reddedilir. Birden fazla şikâyet varsa, bazıları kabul edilirken diğerleri reddedilebilir.